ویژگی کلی پودر های خاموش کننده به شرح زیر است

پودر های خاموش کننده ، صرف نظر از نوع ترکیب آنها ، برای قدرت خاموش کنندگی موثر و پایداری مطلوب بایستی از ویژگی هایی برخوردار باشند ، همچنین مثل سایر مواد خاموش کننده نکات منفی و مثبتی دارند . که عبارتند از :

1 – درجه ریزی و تراکم

هر قدر دانه های پودر ریزتر باشد ، ابر خاموش کننده متراکم تری را ایجاد می کند . همچنین ریز بودن دانه های پودر ، به طور طبیعی درجه تراکم ذرات پودر واحد حجم را افزایش می دهد ، بنابراین برد پرتاب مناسب تری را تامین خواهد کرد . به طور معمول ، بزرگی دانه های پودر های خاموش کننده با توجه به فرمول کارخانه سازنده آن و هدف تولید کننده ، که پودر تولیدی مناسب مبارزه با چه حریقی باشد ، در حدود 75 – 10 میکرون است .

2 -مقاومت در برابر به هم چسبیدگی

اگر پودر خاموش کننده رطوبت هوا را جذب کند و یا در اثر حرارت محیط ذوب شده و به صورت بهم چسبیدگی در آید ، در اصطلاح ” کلوخه ” شود ، قابل استفاده نیست . در این شرایط ( کلوخه شدگی ) ، چه بسا از کپسول آتش نشانی خارج نشود در این صورت خروج از دستگاه نیز ، به علت بزرگ بودن ذرات پودر ، قدرت اطفای چندانی نخواهد داشت . از این نظر ، کاخانه سازنده با مخلوط کردن افزودنی های ویژه با ترکیبات اصلی پودر ، مقاومت لازم در برابر اینگونه مشکلات را فراهم کرده اند . بدین ترتیب پودرهای مرغوب و استاندارد علاوه بر مقاومت در برابر جذب رطوبت افزایش دمای محیط ( به طور معمول تا 60 درجه سانتی گراد ) را تحمل می کنند

3 – قدرت سیلان

انواع پودر های خاموش کننده می تواند در اثر فشار ناشی از آزاد شدن گاز خنثی ، کمپرس قبلی هوا یا گاز و در انواع لوله ها و شنلگ ها به خوبی جریان یابد ( حتی لوله های به نسبت طویل ) ، بدین ترتیب امکان استفاده از پودر های خاموش کننده در انواع و اقسام وسایل آتش نشانی فراهم است .

4 – سمی نبودن

پودر های خاموش کننده چه در حالت عادی و چه زمانی که در اطفای حریق به کار می روند چندان سمی نبوده یا به طور جدی به مواد سمی تجزیه نمی شوند . به عنوان مثال بی کربنات سدیم چنانچه خورده شود ، زیان چندانی ندارد . مگر آنکه مقدار آن زیاد باشد . استشمام آن می تواند باعث سوزش بینی یا گلو شود . تماس با پوست به ویژه پوست های حساس ممکن است . باعث خارش یا سوزش پوست شود . تماس با چشم می تواند سوزش و سرخی چشم را ایجاد کند ولی از آنجائیکه هنگام مبارزه با آتش و استفاده از کپسول به صورت اسپری به سطح آتش پاشیده می شود ، مشابه سایر عوامل شیمیایی که بر مبنای حالت فیزیکی زیان آور خواهند بود ، می تواند باعث زیان هایی به افراد حاضر در محل شود . از این جهت در محل هایی که استفاده از پودر های آتش نشانی ، ابر متراکمی از پودر را در هوای محل به وجود می آورد ، بایستی از دستگاه تنفسی با هوای فشرده ( SCBA ) استفاده نمود . تا از هر گونه خطر ممسویت و پیشگیری شود .

5 –به جا گذاشت باقی مانده

پس از اطفای حریق به کمک پودر خاموش کننده ، بقایای پودر در اطراف کانون حریق به جا می ماند . بنابراین به ویژه در فضاهای بسته مثل داخل خانه ، اماکن مختلف اداری ، تجاری و خدماتی و بیمارستان و ممکن است به نظافت کلی ، پس از اطفای حریق ، نیاز باشد . در این مورد به ویژه بایستی مراقب دستگاهها و ماشین های حساس الکترونیکی ( رایانه ، چابگر ، دستگاه کپی ،ماشین های صنعتی مجهز به رایانه و ….. ) ، وسایل برقی مثل تلوزیون و بود . زیرا ، یکی از عیوب پودر های شیمیایی به ویژه پودر های شیمیایی چند حالته ، خورنده بودن آنهاست . در نتیجه می تواند به اینگونه وسایل الکترونیکی و الکتریکی آسیب جدی وارد کند . ریزگرد پودر های شیمیایی ، مثل سایر گرد و غبار ، می تواند همراه جریان هوا به داخل اینگونه وسایل وارد شده و روی قطعات مختلف آن نشسته پس از یک بازده زمانی چند ماهه ، با پوساندن قطعات فلزی باعث آسیب جدی وسیله مذبور شود . به همین دلیل ، چنانچه وسایل و تجهیزات حساس الکترونیکی یا الکتریکی در معرض پودرهای شیمیایی قرار گرفتند ، باید حداکثر در مدت 48 ساعت پس از مواجه با پودر ، توسط سرویس کار با تجربه به صورت حرفه ای نظافت شوند .

6 – قدرت آتش نشانی

به وسیله انواع پودر خاموش کننده می توان با گروه بزرگی از آتش سوزی ها مبارزه کرد به عنوان مثال ، پودر شیمیایی معمولی برای مبارزه با آتش سوزی نوع B، مایعات قابل اشتعال و C ، گاز های قابل اشتعال همچنین استاندارد آمریکا علامت C ، وسایل الکتریکی ( تا ولتاژ معین ) بسیار مناسب است .اگر چه می تواند به وسایل حساس برقی خسارت وارد کند .

با پودر شیمیایی چند حالته علاوه به مبارزه با حریق های نوع B و C می توان با آتش سوزی جامدات قابل اشتعال ( آتش سوزی نوع A ) نیز مقابله کرد.

البته ، در صورت به کار بردن این پودر در مبارزه با مواد جامدی که حرارت در خود نگه می دارند ، مثل چوب و الوار بایستی بعد از اطفای حریق و خاموش شدن شعله ، مقدار کمی آب نیز به کار برد تا احتمال برگشت شعله و آتش سوزی مجدد منتفی شود .

برای برطرف شدن این خطر ، پس از استفاده از پودر ABC در مبارزه با آتش سوزی نوع A شاید لازم باشد تا مقداری آب به روی کانون اصلی حریق پاشید شود .

در خصوص مبارزه با آتش سوزی مایعات قابل اشتعال به ویژه هنگامی که در عملیات تو ام با کف ، حمله به شعله آتش مورد نیاز باشد ، پودر های خاموش کننده از کارایی بالایی برخوردارند .

باقی ماندن پودر بعد از استفاده ، خطر آسیب دیدگی دستگاهها و تجهیزات حساس الکترونیکی و الکتریکی در اثر ورود پودر به داخل آنها از نکات منفی این ماده خاموش کننده است .

7 – ساز و کار خاموش کنندگی

تا سال های متمادی در مورد مکانیزم خاموش کنندگی پودر های خاموش کننده توضیحات مختلفی ارائه می شد که همگی نا کافی و بعضی بسیار ابتدایی بود.

به عنوان نمونه بیان می شد که پودر های با بنیان بی کربنات ، هنگام استفاده در مبارزه با آتش در اثر حرارت محیط به کربنات تبدیل شده و در نتیجه این واکنش ، مقداری سرما تولید می گردد .

این سرما آتش را خاموش می کنند ،( در حالی که سرمای تولیدی بسیار کمتر از حرارت محیط یا همان آتش می باشد )

و یا ذکر می شد ، پودر پاشیده شده به آتش ، تحت اثر حرارت محیط پوششی از بخار یا گاز خنثی ( مثل گاز کربنیک ) تولید می کند .

در نتیجه این بخار یا گاز هوا را از اطراف آتش دور کرده و حریق را خاموش می کند ( در حالی که در بیشتر موارد ، در عمل حجم بخار یا گاز تولیدی با حجم آتش موجود به هیچ وجه متناسب نبوده

تا آنکه برای توضیح عمل احتراق و نحوه خاموش کردن آتش ، به جای ” مثلث آتش ” نظریه ” هرم آتش ” ارائه شد. هچنان که اطلاع دارید ، در این نظریه مثلث آتش ( شامل سه ضلع سوخت ، اکسیژن و حرارت ) ، به چهار وجهی به شکل هرم تغییر یافت . سه وجه ایستاده هرم همان سوخت ، اکسیژن و حرارت است و قاعده هرم را ” واکنش های زنجیره ای شیمیایی ” تشکیل می دهد . بدین ترتیب بیان شد که توانایی اصلی پودر های خاموش کننده ، در گسیختن زنجیره ای احتراق به وسیله جلوگیری از ترکیب اکسیژن با مواد قابل اشتعال است

پودر خاموش كننده آتش-ويژگيها و روش‌هاي آزمون